Ekinoks geçti ve günler her gün 4 dk 4 dk kısalmaya devam ediyor. Erken sayılabilecek bir zamanda hava kararmaya başlıyor. Klasik Türk Müziği severler hemen bilecektir, Müzeyyen Senar; Zeki Müren gibi dev sanatçılardan dinleyerek çok sevdiğimiz, Uşşak makamında “…akşam oldu hüzünlendim ben yine…” diye bir eser vardır. Acaba diyorum güftesini yazan Ahmet Cengizoğlu ve bestesini yapan Semahat Özdenses bu eseri bir sonbahar akşamı mı yazıp bestelemeye başladılar? Her neyse efendim, bu günlerin kısalması 21 Aralık’a sürecek ve ondan sonra yavaş yavaş uzamaya başlayacaktır. Doğanın döngüsüne karşı çıkmaktansa ona uyum sağlayarak yaşamak da marifettir.

Gelelim bahçemizde yaşanmaya başlayan değişikliklerle beraber Ekim ayında ne gibi işler bizi bekler:

Ekim ayında bahçede yapılacak işler:

1.Günlük bahçe kontrolü yapmak.

Bu madde nefes almak bir şeydir. Hatta nefes almanın kendisidir:) Rüzgârda düşüp kırılan saksı, süs eşyası var mı? Henüz hasat edilmeyen sebzelerin ve tohumların durumu ne? Meyve ağaçlarından hangisi en erken yaprak dökmeye başladı? Dökülen yapraklar bir yerde birikme yapmış mı? Salyangoz popülasyonunda artma ya da eksilme olmuş mu? Alınacak önlemler nelerdir? Gibi soruların cevaplarını hemen bulup hızlıca çözüm yolları üretebiliriz. Salyangozlara karşı alınacak önlemler nelerdir? buradan okuyabilirsiniz.

2.Verimi düşen bitkileri temizlemek.

Artık çiçekli bitkilerin yaprakları sararıp solmaya başladı. Sebzelerden domates ve salatalık hâlâ var ancak verimi oldukça düştü. Ben ekim ayı sonuna kadar domates fidelerimi sökmüyorum. Ancak salatalık fidelerinden ömrünü tamamlamaya başlayanları hemen söküyorum. Çiçekli bitkilerden de eğer toprağın altına çekilip seneye tekrar açanlar varsa yani çok yıllık olanlar varsa onlara dokunmuyorum ama tek yıllık olanlardan artık açmayacağını değerlendirdiklerimi söküyorum. Bu noktada okuyanlara bir tavsiyem var: Her ne kadar yaprakları kötüleşen petunyalarınız varsa bunları sökmeyin çünkü bazen gelecek sezon dibinden yeni bir sürgün verebiliyorlar.

3. Serin mevsim sebze tohumlarını ekmek.

Ispanak, pazı, kale, hardal, yeşil gübre, soğan, sarımsak, turp tohumlarını Eylül ortasından itibaren ekmeye başladım ben…Bu tohumları azar azar bir hafta aralıklarla ekerseniz salatalarınıza, kahvaltılarınıza sürekli yeşil yapraklar toplayabilirsiniz. Aynı zamanda önümüzdeki ilkbahar erkenden sarımsak, soğan, bakla, bezelye toplamak isterseniz tohumlarını bu ay ekebilirsiniz.

4.İlkbahar soğanlarını dikmeye başlamak.

İlkbaharda bahçede birbiri ardına açarak adeta görsel bir şölen yaratan nergis, sümbül, lale, iris, allium, zambak, çiğdem gibi çiçeklerin soğanlarını, bölgenizin sıcaklık durumuna göre, hemen dikmeye başlayabilirsiniz. Ben bu ayın sonunda ve Kasım ayının ilk haftasında dikiyorum. Bu soğanlar toprağın altında, kış soğuklanması yaşayınca çok güzel açıyorlar. Aralık ayında bile bir kaç tane daha diktiğim oluyor… Geç diktikleriniz daha geç açıyor tabii ki…Erkenden diktikleriniz de erken açmıyor efendim zamanında açıyorlar:)

5.Gülleri budamak.

Gül budamak önemli bir iştir. Sevgiyle yapılması gerekir. Metotları vardır. Sonbaharda gül budamak da daha bir önemlidir. Gereken önemi verirseniz hem kış donları başlayana kadar bahçenizde güller açmaya devam eder hem de gelecek yılın Nisan sonu Mayıs başında gülleriniz sağlıklı ve gür bir şekilde açarlar.

6. Bitkilere sonbahar besinlerini vermek.

Kışa girerken ağaçlar yapraklarını döker bitirir ve 29 Ekimden sonra artık sadece kök gelişimlerini sürdürmeye yani uyumaya başlarlar. İşte bu uykuda oldukları dönemde de besine ihtiyaç duyarlar. Kış soğuğunda organik toprakta yeterince bozunma yaşanmadığından bizim takviye yapmamız onlar açısından iyi olacaktır. Gerek hayvansal gübrelerle (iyi fermente olmuş olmalı) gerekse özenle hazırlanmış potasyum, azot, demir içerikleriyle bitki köklerine besin verilmelidir. Bu şekilde kışı iyi geçiren bitkiler gelecek ilkbaharda ve sezonda coşkulu bir şekilde yapraklarını açacaktır. Meyvelerini verecektir.

7.Ay sonunda meyve ağaçlarını budamak.

Her yıl böyledir, “…yok yok bu sene daha geç yaprak dökecekler…” dersiniz ama ağaçların yaprakları bu ayın sonuna kadar sararıp dökülürler ve ağaçlar da uykuya geçerler. İşte sonbahar budamaları tam bu zamanda yapılmalıdır ki hem ağaç rahatlasın hem de verimi artsın.

8.Ağaç dikmek, yerini değiştirmek.

Eğer bahçenize yeni bir ağaç eklemek ya da var olan ağacın yerini değiştirmek isterseniz bu ayın son haftası ile Kasım ayının ilk haftası uygun olacaktır. Tabii ki bunu benim yaşadığım yer gibi karasal iklim süren yerler için yazıyorum. Kıstas şu olmalıdır: Havalar serinleyecek, ağaçlar yapraklarını dökmüş olacak ama don olayları başlamamış olacak. Bu zamanda dikilen ya da yeri değişen ağaçlar köklerinin gelişimini tüm kış boyu sürdürürler ve ilkbaharda tüm güçlerini gövdelerine ve verimlerine harcarlar.

9.Yağmur oluklarını temizlemek.

Yaprak dökülme mevsiminde her yere yapraklar, çam iğneleri, ağaçta kalıp çürüyen meyveler, toz, toprak doluşur. Bunları her mevsim sonunda temizlersek yağmurların bol yağdığı, karların yağdığı ve don olaylarının görüldüğü günlerde boru tıkanıklık sorunlarıyla karşılaşmayız.

10.Duvarlardaki, bahçe dolaplarındaki çatlakları onarmak.

Eğer sulamalar, çeşitli çarpmalar ve sıcaklık değişimleri ile evin cephesinde, bahçe duvarlarında ve dış mekân dolaplarında çatlaklar meydana gelmişse, kırıklar oluşmuşsa soğuyan havalar ve artan yağışlarla bu çatlak ve kırıklar daha çok büyüyecektir. Bu sebeple şimdiden onarımını yaparsak kışın büyüyen bir sorunla baş etmek zorunda kalmayız.

11.Sonbahar dekorasyonu hazırlamak.

Bahçelerimizde değişen mevsimlere göre dekorasyon değişiklikleri yaparsak bizim yaşam sevincimizi, göz zevkimizi desteklemiş oluruz. Üstelik bunları, tamamını satın alarak değil kendimiz yaparak hazırlayabiliriz. Bu şekilde hobilerimizi de hayata geçirmiş olur ve evimizi, bahçemizi, sokağımızı, çevremizi estetik olarak da süslemiş oluruz. Neler yapabiliriz?

Bahçe için sonbaharda hazırlanabilecek DIY örnekleri:

.Bu mevsimin çiçeği olan kasımpatıları diktiğimiz saksıyı istediğimiz şekilde dekore edip yetiştirdiğimiz bir mini balkabağı ile süsleyebiliriz.

.Kurutulmuş portakal, yaprak, dal parçaları ile çelenk hazırlayabilir, ağaç kolyeleri yapabiliriz.

.Topladığımız kozalaklarla çeşitli süsler yapabiliriz.

.Renk değiştiren yapraklarla dekoratif süsler hazırlayabiliriz.

Artık sizin aklınıza gelecek çok çeşitli alternatifler olabilir. Burada ben mevsimin değişen renklerini göz önünde bulunduruyorum. Örneğin şimdi tarçın, yanık turuncu, tozlu sarı, hardal sarı, vişne çürüğü ve koyu yeşillerin tonları gözümün önünde…

Eh tüm bu işleri yaparken dekorasyon yaptığınız bir alanda, bir elinizde bir fincan demli çay ya da kahve ile oturup kitabınızı okuyarak büyük bir keyif ânı yaşayın. Zaman yok demeyin, isterse bir sayfa okuyabilecek zamanınız olsun bu kıymeti kendinize verin. Yaşama daha farklı bir göz ile bakacağınız garantidir bence…

Güzel bir ekim ayı geçirmeniz dileğiyle…