Yıllar önce saksıda ekimden artık bahçede ekime geçebildiğim zamanlarda, farklı sebze ve baharat tohumları da ekmeye başladım. Tabii ki o zamanlar tohumdan çıkan filizlerin şekline de hakim değilim. Bazı filizler topraktan ilk çıkışlarında yani henüz iki yapraklı iken o kadar çok birbirine benzerler ki…
Bir doğa sever olarak tıpkı sizin gibi topraktan çıkan her tür yeşile, onların mini minnacık, rengarenk çiçeklerine hayranım. Bir gün bahçenin çeşitli yerlerinde bu bitkilere bakarak “…Acaba bu bitkilerin adları neler? Ne kadar güzeller, keşke bahçenin her tarafında olsalar…” diye düşünürken bir baktım ki yükseltilmiş sebze yatağımda da kendiliğinden çıkmaya başlamışlar. Biraz alarm durumuna geçmeye başladım:) Neden mi? Çünkü o zamanlarda sebze ya da baharat tohumlarını doğrudan toprağa ekiyorum onlar da filizleniyorlar ve ben yeni çıkan filizler ile yabani otların filizlerini ayırt edemiyorum…Acemilik işte…Hepsinin birden büyümesine izin verince de yabani otlar üstün gelip diğerlerine yaşam alanı tanımıyorlar. Bu durumda ne yapmam, nasıl davranmam gerekiyordu?
Bu sorulara sürdürülebilir çözümler ararken yabani otların ve benim ektiğim tohumların çıkan filizlerini de tanımaya başladım. Bahçemde yetiştireceğim bitkilerin tohumlarını önce iç mekânda viyollerde başlatmanın daha sağlıklı ve sezonu uzatan bir çözüm olduğunu yaşayarak gördüm. Buradan yola çıkarak da bir yabani otlar yazısı yazmanın güzel olacağını düşündüm:)
Yaz aylarında bahçelerimiz güzel çiçeklerin ve yeşil bitkilerin yerini almasıyla birlikte, çoğu zaman yabani otlarla dolu olur. Yabani otların kötü bir şey olduğunu düşünmek kolaydır, ancak aslında onlar doğanın bir parçasıdır ve ekosistem için önemli bir rol oynarlar. Bazıları toprağı zenginleştirir, bazıları böcekler için barınak sağlar ve diğerleri de gıda kaynağıdır.
Ancak yabani otların bu önemli rolleri, onların istenmeyen bitkiler olduğu gerçeğini değiştirmez. Bu nedenle, bahçelerimizin düzenli olarak kontrol edilmesi ve yabani otların kontrol altına alınması gereklidir.
Bu süreçte de yabani bitkiyi doğru tanımak önemlidir. Yabani otlar, çimlerin arasına, çalıların altına ya da sebzelerin arasına gizlenebilirler ve bazen diğer bitkilerle karıştırılabilirler. Doğru bitkiyi tanımak ise diğer bitkileri tahrip etmemezi sağlar. Bununla birlikte, bu otları kontrol altına almak için doğru yöntemleri kullanmak da önemlidir. Yabani otların kontrol altına alınması, doğal bir denge sağlayacak ve güzel bir bahçe, sağlıklı sebze yatakları hazırlamamıza yardımcı olacaktır. Hadi tanımaya başlayalım o zaman:
1.Karahindiba, dandelion (Taraxacum officinale):
Çok yıllık yabani ottur. Mücadele etmek için bitkiyi kökünü kırmadan temizlemek gerekir. Yazının girişindeki fotoğrafı bahçemden çektim ve çimlerin arasında çıktığında bile onları temizlemek istemiyorum aslında. Adı karahindiba olmasına rağmen düzgün yeşil yaprakları ve sarı sarı açan çiçekleri ile çimlerin arasında da çok güzel görünüyorlar bence…
Sarı çiçekleri daha sonra yerini küçük, pamuk gibi, küresel topçuklara bırakır ki bu topçuklar hafif esen bir rüzgârda, çocukların ve hatta yetişkinlerin üflemesiyle:) etrafa saçılan tohumlardır. Dolayısıyla mücadele edilmek istendiğinde tohum oluşmadan ve kökün tamamından sökülmelidir.
Uzun ve kazık köke sahip olan bu bitkinin kökü, yaprakları hatta çiçekleri yenilebilir özelliğe sahiptir. Çayı yapılarak, sirkesi kurularak, salatalara eklenerek kullanılabilir.
2.Ayrık otu (Elymus repens):
Çok yıllık yabani ottur. Mücadele edilirken köklerinin, ulaşabildiği tüm alandan temizlenmesi gerekir. Kısa zamanda tüm sebze yatağınızı ele geçirebilir. Kökleri toprak altından çabuk yayılabildiği için de diğer bitki köklerini boğabilir. Halk arasında sedir otu olarak da bilinir.
Görünüşü sert görünüşlü çim tutamıları gibidir ve rizomları zaten çim toprağı, ya da bahçeye getirilen herhangibir bahçe toprağı içinde de gelebilir. Çim ile birlikte yayılmaya başladığında fark edilmezse de toprak altındaki rizomlardan ilerlemeye ve alanı istila etmeye başlar.
Bizler sürdürülebilir bir yaşam arzu ettiğimizden, ekosisteme de zarar vermek istemiyoruz. Bu sebeple de hiç bir yabani otu kimyasal ilaç kullanarak öldürmüyoruz. Daha zor olsa da doğaya saygı duyuyor ve ilkbahardan itibaren bahçemizi iyi kontrol ederek bu otu elle toplayarak yayılmasını engellemeye çalışıyoruz. Ben bu şekilde yapıyor ve size de bunu tavsiye ediyorum. Diğer çareleri uygulamak ise sizin bileceğiniz bir iş tabii…
Bahçemizdeki yabani otları tanıyalım-2 yazımı buradan okuyabilirsin.
Bahçemizdeki yabani otları tanıyalım-3 yazımı buradan okuyabilirsin.
