Çok nadir de olsa bir konu da tutucu oluveriyorum…Kendime neden böyle düşündüğümü sorma anı geldiğinde de hemen araştırmaya başlıyorum. Araştırıyorum çünkü huyumu biliyorum: Eğer konu hakkında bilgim yoksa ve hiç bir yerde de karşıma çıkmamış, bir fikrim de olmamışsa o konudan uzak durma eğiliminde oluyorum. Sonra karşıma o konu ile ilgili harika bir yazı çıkıyor (ilgimi çeken başka bir konuyu araştırırken), okuyorum. Okudukça kendime hayıflanıyorum, “neden daha önce araştırıp okumadın ki..?”… İşte vermikülit mi? perlit mi? yazısı @savvygardening dergisinde karşıma çıktı ve harika bir yazı olmuş. Kendilerine teşekkür ederken ben de blogumda size bu konu hakkında öğrendiklerimi aktarmak istedim.
Bu kadar çok hem iç mekân hem de dış mekân bitkileri yetiştirirken kaktüs saksılarımda normal çiçek toprağı kullandığımı itiraf ediyorum. Biraz düşününce bunun çocukluğumda elime batan kaktüs dikenlerinden kaynaklandığını sanıyorum. Okuduğum kitaplardaki gibi kaktüslerin gövdelerinde bol su olup olmadığını çok merak ediyordum. Bizim evde kaktüs olmadığından komşu evdeki kaktüse elimi uzatmamla acıyla çekmem bir olmuştu. Üstüne de bir kaç gün parmağım şiş ve sancılı kalmıştı. Gel zaman git zaman kendi evimde birer birer kaktüs bitkisi de olmaya başladı ancak sanki diğer bitkilerim kadar ilgilenmedim:) Bugüne kadar kendi kendilerine yaşadılar açıkçası…Bu sene kaktüslerim arkadaşlarımdaki gibi bir gelişim göstermediğini idrak edince ve dallarında da bir sararma başlayınca duruma el koyup kaktüslerin isteklerini bir kaç kaynaktan araştırmaya başladım. Güneş, sıcaklık, sulama, toprak isteklerini…
Tıpkı tohumdan fideye olan yolculukta olduğu gibi kaktüs toprağı hazırlama konusunda da karşıma yine o acayip sözcükler çıktı: perlit…vermikülit…
“…çare yok alacağım artık…” dedim ve gittiğim “bahçe ve yapı markette” yan yana duran vermikülit ile perlit poşetlerinden perliti gözüme kestirdim ve aldım, geldim. Kaktüs toprağı hazırlarken toprak, torf, dere kumunun yanına perliti de ekledim. Bu karışım toprağı hazırlayarak kaktüslerimin saksı ve toprak değişimlerini yaptım. Bu işlemi yapalı on gün olmasına rağmen kaktüslerdeki sararmalar azalmaya ve boyları da uzamaya başladı, ee her canlı ilgi ister 🙂 O hâlde bakalım neymiş bu perlit ve vermikülit?
Perlit, yer altından çıkarılıp belirli şartlar altında elde edilen bir madde. Obsidyen adındaki bir kaya türünün suyla teması sonucunda oluşan volkanik bir cam türünden elde ediliyor. Çıkarılan volkanik cam çok yüksek sıcaklıklarda ısıtılıyor ve içeriğindeki perlit mısır gibi şişerek patlıyor. Elinize bir avuç perlit aldığınızda sanki straforu ( strafor, beyaz eşya kolilerinde ya da yalıtım için dış cephede kullanılan beyaz plakalar var ya o madde işte) öğütüp elinize koymuşlar gibi hissediyorsunuz. Perlit de strafor gibi hafif, esnek, uçucu bir madde ve Dünya’da en çok (alfabetik sıraya göre) ABD, Çin, İran, Japonya, Türkiye ve Yunanistan’da bulunan madenlerden elde ediliyor.
Perlit, saksıdaki toprağın drenajının iyi olmasını ve bitkinin kökleriyle aldığı sıvının oksijene doymuş olmasını sağlıyor. Çok hafif ve suda erimeyen bir madde olduğundan toprakla iyice karıştırılmalıdır ki topraktan ayrışmasın. Perlit tek iken çok rahat havalanabildiğinden büyük miktarlarda bir karışım hazırlayacaksanız bir maske takmanız solunumunuz için iyi olacaktır.
Vermikülit, içeriğinde magnezyum, silikon, alüminyum, demir gibi mineraller olan volkanik bir birikintidir. yer altından çıkarılan bu volkanik pullar çok yüksek sıcaklıklarda ısıtıldığında içindeki su molekülleri buharlaşmaya çalışır ve elde kalan madde oldukça şişmiş bir hâl alır. Bu ısıl işlemden geçmiş maddenin görünümü kahverengi, küçük küçük solucanlara benzer.
Vermikülit maddesi çok emici bir maddedir. Bu özelliği ile çiçek toprağı ile karıştırıldığında toprağın çok daha uzun süre nemli kalmasını sağlarlar. Vermikülitte perlit gibi tozlu bir madde olduğundan çok fazla kullanacaksanız maske takmanız iyi olabilir.
Vermikülitin az da olsa asbest içerdiği söylenebilir.Ancak bu bizim saksı toprağımıza zarar verecek boyutta da değil diyorlar!
Bahçe toprağına da vermikülit ve perlit karıştırmalı mıyız?
Bu sorunun direkt cevabı “hayır” olacaktır. Her bahçe sever gibi bahçe toprağınıza düzenli olarak kompost, hayvan gübresi, demir, potasyum, fosfor içerikleri, akıllı gübreler karıştırıyorsanız bahçe toprağınız zengin içerikli olur. Vermikülit ve perlite ihtiyaç kalmaz. Bildiğimiz gibi saksılar bitkiler için daha az hacimli yaşam alanlarıdır. Düzenli ve mevsimine göre sık sık sulama ve besin takviyelerine ihtiyaçları olur. Bu sebeple saksı bitkilerimiz için torf, vermikülit, perlit, pomza, hindistancevizi kabuğu gibi çeşit çeşit türlere ihtiyacımız olmaktadır.
Yani değerli bitki severler, bitkilerin de bir dili olduğunu unutmayacağız. Onların isteklerinin ne olduğunu anlamaya çalışıp ona göre seçimler yapacağız. Kaktüslerimiz için iyi bir drenajlı toprağa ihtiyacımız varsa perliti, fide yetiştirirken toprağın nemli kalmasına ihtiyacımız varsa vermiküliti ya da çeşitli sebeplerle diğer çeşitleri kullanacağız.
