Sonunda sonbahar mevsiminin son ayı olan kasım ayı geldi de bir haftası bitti bile…

Artık ağaçların gövde ve dallarına su yürümesi durdu ve sadece kök gelişimleri devam edecek. Bu sebeple hâlâ bahçede yer değişikliği yapacağınız ya da bahçeye yeni ekleyeceğiniz bir ağaç varsa gönül rahatlığıyla bu ayın sonuna kadar hadi biraz daha ileri gideyim toprak donması gerçekleşene kadar bahçenize dikebilirsiniz.

Ben de bir türlü tutmayan ve kuruyan alıç ağacı fidanını söküp yerine hatmi gül ağacı fidanı dikeceğim. Pekii bu ay bahçede hangi işleri yapmalıyız?

Kasım ayında bahçede yapılacak işleri anlatmaya başlayayım:

1)Çimenlerin üzerine dökülen ağaç yapraklarını temizlemeliyiz.

Çimenlerin üzerinden yaprakları temizlemediğimizde sulama etkisi ile nemli kalan yaprakların alt kısımları küflenmeye başlar ve çimlerinde sararak kurumasına sebep olur. Eğer çim biçme makinemiz ile yaprakları incecik kıyabilirsek çimlerin üzerinde kalabilir ama sağlıklı olarak kurumuş yaprakları  daha iyi değerlendireceğimiz başka yollar da var elbette…

Eğer bir şekilde küflenmiş ya da böceklenerek kurumuş yapraklarımız varsa bunları asla kullanmadığımız gibi bahçemizden de her hangi bir bitki örtüsünden den de uzak tutmalıyız.

Sağlıklı olarak kurumuş yapraklarımızı ise kıyarak kompost kutumuza atabiliriz. Ağaçlarımızın, ağaççıklarımızın  kök çevresinde ve sebze yataklarımızda malç olarak kullanabiliriz.

(Malç için buradan da fikir alabirsiniz.)

Ben yeni dikeceğim lale, nergiz, allium, sümbül, safran ampullerini(soğanlarını) de bu aşamada toprağa dikiyorum. Bu ampulleri ağaçlarıma guıld oluşturacağı şekilde diktiğim için de yaprak ve ağaç kabukları ile malç yaptığımda hem ağaçlarımın kökleri hem de ilkbaharda açacak olan çiçeklerimin ampulleri nemli kalıyor, soğuktan olumsuz etkilenmeden ve gerekli soğuğu alarak kışı atlatıyorlar. Çiçek ampullerimi nasıl diktiğimi merak edersen buradan okuyabilirsin.

Sebze yatağında malç olarak kullandığımda da kök sebzelerin gelişimleri daha iyi olduğu gibi sonbaharda yatağa dökülen tohumlar da korunuyor ve ilkbaharda çok iyi bir gelişim gösterebiliyorlar. Ayrıca yine bu yaprakları kıyarak toprağa karıştırıp toprağımızın zenginleşmesini de sağlayabiliriz.

Kendi edindiğim tecrübelere göre elma ağacının yaprakları ile sığla ağacının yaprakları çok iyi malç görevi yapıyorlar. Severek ve güvenerek ağaçlarımın, gül sarmaşıklarının, leylandilerin kök çevresinde ve sebze, baharat tarhlarında kullanıyorum.

2)Sulama hortumlarını kurutup sarıp kaldırmalıyız.

Bahçemizi sulamakta kullandığımız hortumlarımızı don yapan havalar gelmeden hemen önce sulama başlığını çıkarıp hortum sarma makinesinden açıp çıkararak içinde kalan su varsa iyice akıtmalı ve güzelce sarıp ya bahçe dolabına ya da evimizde belirli alana kaldırmalıyız. Bu şekilde hortumun aşırı ısı değişimine maruz kalmasını engelleyerek daha uzun ömürlü olmasını sağlayabiliriz.

3)Bahçe çeşmelerinin suyunu kesmeli vanasını kapatmalıyız.

Bahçemizdeki çeşmelerin tesisatı toprak yüzeyine oldukça yakın ve çabuk donmaya müsaittir. Bu sebeple donmamaları için vanaları kapatmalıyız. Yaşadığımız yerde kış çok sert geçiyorsa yani -5 santigrat dereceden daha soğuk gece ve gündüzler yaşanıyorsa vanaların etrafına yün, elyaf gibi malzemelerden hazırlanmış koruyucular sarmamız da uygun olacaktır.

4)Pişmiş topraktan, seramikten yapılmış saksılarımızı boşaltarak iç mekâna kaldırmalıyız.

İçinde ister çok yıllık ister tek yıllık bitkilerimizi severek yetiştirdiğimiz görsel olarak da içimizi ısıtan toprak saksılarımız aşırı ısı değişimine maruz kalırsa çatlayarak kırılacaktır ve bunu hiç istemeyiz öyle değil mi?:) O zaman içinde çok yıllık ve donlara dayanıklı bitikimiz varsa o bitkiyi bahçede kışı atlatması için uygun bir yere dikebiliriz, çok yıllık ama donlara dayanıksız bitkimiz varsa saksıyla beraber içeri alabiliriz (örneğin buradaki fotoğrafta görülen sardunyalarım çok yıllık ve başka bir saksıya geçirip kapalı verandama götüreceğim.) ancak tek yıllık bitkimiz varsa elbette donlar gelene kadar yaşayabilmeleri için onları da bahçede uygun bir yere taşıyabiliriz. Sonrasında toprak ya da seramik saksılarımızı boşaltıp temizleyip önümüzdeki ilkbaharda kullanmak üzere iç mekâna kaldırmalıyız.

Saksıdan boşalttığımız toprakları ne yapacağız peki?

Onları olduğu gibi yeniden içinde bitki yetiştirmek için kullanamayız. Bu toprak artık içindeki besinlerden yana oldukça fakir kalmıştır. Bu sebeple bahçede uygun bir bölgede bahçe toprağına karıştırabiliriz ya da kompost kutumuza dökebiliriz.

5)Meyve ağaçlarımızı budamaya başlayabiliriz.

Meyve ağaçları Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarında budanabilirler. Sonbahar budaması yapıldığında ağaç gövdesinde yarıklar da varsa bordo bulamacı yapılması iyi olur. İlkbaharda da gövdedeki ve dallardaki gözler uyanmadan önce yapılacak bordo bulamacı uygulaması ağaçların kurtlanmasını ve böceklenmesini önemli ölçüde engelleyecektir.

Bunun yanı sıra sarmaşık bitkileri, güller ve kozalaklı bitkileri kış mevsiminin sonunda llkbaharın hemen başında budamak daha uygun olacaktır.

6)Bahçe aletlerini temizleyerek yerlerine kaldırmalıyız.

Bir bahçe severin en çok kullandığı kürekler, tırmıklar, soğan çukuru, tohum çukuru açmak için kullandığı aletler, yabani ot sökücüler, budama makasları, bıçaklar, testereler, saksılar ve kovalar her daim elinin altında olsun diye (sanki bahçe dolabında elinin altında olamıyormuş gibi 🙂 bahçenin sağına soluna dağılmış olabilir. Muhtemelen de üstünde ot ya da toprak yapışıklıkları vardır:) Tabii ki onları da toplamalı, temizlemeli, bakımını yapıp dolaptaki yerlerine kaldırmalıyız ki  hem bu mevsimde nadir de olsa ihtiyacımız olduğunda hem de gelecek ilkbaharda sağlıklı ve güvenli bir şekilde kullanabilelim. Kim körleşmiş bir budama makası ister ki?:)

7)Açıkta kalan bahçe mobilyalarımızı korumaya almalıyız

Eğer açık havada bıraktığımız bahçe mobilyaları, süsleri varsa onları da ısı değişimine, rüzgâra, yağmura, doluya ve kar yağışına karşı korumalıyız öyle değil mi?

Sıcaktan verniği yer yer kalkmış, çatlamış bank ve masa, sandalyelerimizin verniğini yenileyelim. 

8)Süs havuzumuz varsa suyunu boşaltmalıyız.

Kışları sert geçen bir bölgede yaşıyorsak ve süs havuzumuz varsa suyunu boşaltmalıyız ki çatlama ve kırıklarla karşılaşmayalım. 

Bütün bu işleri bu ayın sonuna kadar yapıp bitirirsek bahçemiz kışı rahat atlatacak bizim içimiz görevimizi yapmanın huzuru içinde olacak ve hep birlikte gelecek ilkbaharın planını yaparak, hayalini kurarak keyifli günler yaşabiliriz. 

Hepimize kolay gelsin derken, sizlerin yaptığı ekstra uygulamalar varsa bana da yazarsanız hatta fotoğraflarını atarsanız memnun olurum.