Bu sene de böyle oldu…Ocak ayı bahçe işleri yazım bugüne kaldı…Neyseki ocak ayı bahçe işlerinin en az olduğu ay…Benim bölgem için yıllardır böyle…Evimizin sıcacık atmosferinde tüm yıl bahçede neler yapacağımızı, yapabileceğimizi planladığımız bir ay. Eğer bu planlamayı güzel yapabilirsek çok zevkli, çok verimli ve uzun süren bir bahçe sezonu yaşabiliriz.
Şimdi başlığını hatırlayamadığım eski bir yazımda bu plan işinin insanı üzmeyecek şekilde nasıl yapıldığını anlatmıştım. Tekrar kısa bir özet geçmek isterim çünkü plan deyince genç yaşlı herkes bir geriliyor nedense…Gününüzü, haftanızı, ayınızı, bir sezonu ya da bir yılı planlarken kendimizi rahat hissetmenin basit bir püf noktası var…O püf noktası da neymiş derseniz esneklik derim:) Gerçekten bir plan yapmak istiyorsanız en güzeli esnek plan hazırlamaktır. Şöyle ki öncelikle ana hatları ile ile neler yapacağınızı, ne zaman ve ne süre ile yapacağınızı belirliyorsunuz. Sonra bunları yazıya döküyorsunuz. Yapılacak işlerinizden olmazsa olmaz işinizi net tanımlıyorsunuz diğerleri olmazsa ne zaman olabilir diye düşünüp yanlarına örneğin, “…bir hafta içinde tamamlanabilir…” gibi bir not düşüyorsunuz.Başlangıçta zorlanabilirsiniz, üşenmeyin kendi metodunuzu geliştirin…Bu metot benim için -belirsizliği daha dar bir alana hapsetmek oluyor- çok rahatlatıcı ve bana geniş bir uygulama alanı sunuyor. Planımı uygulayabilmenin başarma duygusunu yaşatıyor.
Elbette olağanüstü durumlar yaşanabilir hayatın içinde…Ancak en kötü plan hiç plan yapmamaktır. Yaptığımız planın hiç bir adımını uygulayamamış hatta tamamen zıttı bir plan yapmak zorunda kalmış olabiliriz. Bu başarısızlık değildir sadece küçük bir aksiliktir. Başarısızlık hiç plan yapmamaktır bana göre…Ben hiç plan yapmıyorum diyen biri bile “…bugün sahil kenarına gideyim de plansız programsız bir gezeyim…” dediğinde bile bir plan yapmış oluyor aslında sadece işlem basamakları az o kadar:)
Sadede geleyim en uygulanabilir ve en güzel plan esnek plandır vesselam…
Bu durumda Ocak ayında bahçede yapılacak işlere gelirsek,
-Haftada bir bahçe kontrolü yapmak gerekir. Yağmurda, çamurda, fırtınada, aşırı soğukta, karda ve donda bahçede neler olmuş? neler donmuş? kırılıp dökülen eşyalar olmuş mu? Bunlar su giderini tıkamış mı? Kırılan dallar var mı? Sebze yataklarında durum ne? Kışlık sebzelerden büyümeye devam edenler var mı? Sebze yataklarında hasar var mı? Hasar varsa hemen onarılabilir mi? İlkbaharda ne gibi bir tadilat gerekecek? gibi uzayan sorulara yanıt verebilmek için haftalık kontrol şart!
-Bu yıl şubat, mart, nisan ve mayıs aylarında iç mekânda hangi tohumlar ekilecek?, hangileri elimizde var ? ve yeni ekmek istediğimiz tohumlar neler, nereden sipariş vereceğim? sorularının cevapları da sorularıyla beraber bahçe ajandasına işlenmeli.
-Bahçe sezonundan bahçede olmadığımız zamanlar için neler kurutabilir, neler dondurabilir, nelerin turşusunu reçelini yapabiliriz? sorularının cevaplarını da kendimiz için not edebiliriz. Belki de ekme işimizi de buna göre planlayabiliriz. Örneğin fesleğenli domates sosundan bir kaç kavanoz daha fazla yapmak istiyorsak daha fazla fesleğen tohumu ekmemiz gerektiğini hesaplayabiliriz.
-Sebze yatağımızda hasar varsa onarmak ya da değiştirmek istiyorsak onun planlarını yapabiliriz ve de bahçe ajandamıza ölçüleriyle çizebiliriz. Orayı kullanan siz olduğunuz için ne istediğinizi bilen de sizsiniz ve tarif edecek olan da sizsiniz bunu unutmayın!
-Gerek sebze, baharat tarhınıza gerekse bahçenin diğer alanlarına dikeceğiniz tek yıllık ve çok yıllık çiçeklerinizin planlamasını da yapmak çok iyi olacaktır. İlkbaharın coşkusuyla her çiçeğe bayılıyor ve her çiçeğin bahçenizde olmasını istiyorsunuz biliyorum. Ancak bu hem toprağınızın yapısına, bahçenizin aldığı güneş ışığı ve güneş ışığını alma zamanına hem de ekonominize göre planlamanız gereken zevkli ama ciddi bir konudur. Ayrıca çok yıllıkların da zaman içinde bahçe toprağınıza nasıl bir uyum sağladığı ne şekilde çoğalıp yayıldığı da etraflıca kontrol edilmelidir. Bundan sonra da yeri değiştirilecek bitkilerin, saksıda iç mekâna kaldırılıp sonra dışarıya çıkarılan bitkilerin yerlerinin planlanması da yeni bitkilerinizin neler olacağı konusunda fikir verecektir.
-Sarmaşık güllerinizin ve diğer sarmaşıklarınızın uzama, budama durumlarını gözden geçirmelisiniz. Düzenli uzayabilmelerine ve görsellerinin nasıl olmasını istediğinize bağlı olarak gerekli bahçe ekipmanlarının neler olduğunu belirlemelisiniz (sarmaşık çubuğu, ferforje dayanaklar ya da askılar gibi). Bu mevsimde satın almak sezonda satın almaktan daha ekonomik oluyor, aklınızda bulunsun.
-Kompost yapmaya, yumurta kabuğu, odun külü biriktirmeye devam edin. Erken ilkbaharda çok ihtiyacımız oluyor biliyorsunuz. Gerek toprak zenginleştirmede gerekse salyangozla mücadelede çok işimize yarıyorlar.
-Artık canlılığını yitirmiş, yer yer sararmış çimlerimizi onbeş yirmi günde tırmıklayarak üstünde biriken birikintilerin iyice çimlere zarar vermesini engelleyebiliriz.
-Dünyamızın ekolojik sistemine minnacık da olsa olumlu bir katkımız olabilmesi için minicik bir saksıya dikeceğimiz küçücük bir çiçeğin de kocaman bir etki yaratacağını unutmadan elimizden gelenin en iyisini yapmak üzere permakültür, ekoloji, bitkiler, çiçekler, ağaçlar, böcekler, hayvanlar üzerine merak ettiğimiz kısımları başta olmak üzere bol bol okuyarak kışı geçirebiliriz.
-Varsa kendi deneyimlerimizi paylaşabiliriz. Nerede hata yaptık ve nerede iyi sonuçlar aldık? Bunları kaydettiğimiz yazılar yayınlayabiliriz. Fotoğraflar paylaşabiliriz. O ana size çok basit gibi görünen bir şey bir başkasının hayatına büyük bir etkide bulunabilir. Sizin için çok önemli görünen bir olay da bir başkası için önemsiz olabilir…Ancak tüm bunlar paylaşılırsa hiç bir konuda yalnız olmadığımızı daha iyi idrak ederiz.
Sıcacık, verimli ve bol okumalı bir kış sezonu dilerim.
