Gerçekten çok hızlı geçen günler, haftalar ve aylar yaşıyoruz sanki bu yıl…Bitmek için bir acelesi mi var bu yılın? Yoksa yılların bitmesinden endişe mi duyar olduk bizler? E n’oldu sabah olsun artık diye saydığımız saatlere, bugün de geçti bitti çok şükür dediğimiz günlere, bu haftayı da atlatır mıyız? diyen endişeli haftalara… ne oldu? Neden içinde yaşarken bazı anlar bitsin gitsin isteniyor da sonra biraz uzaktan bakıldığında “..tüh neden çabucak bitti…” deniliyor? Einstein boşa mı buldu rölativiteyi? Durun konu karışacak yine ben zihnimi bir susturup öyle yazmaya başlayayım..:)
Ekim ayının 20 sinden sonra artık ağaçlardan yaprak dökümü hızlanıyor öyle değil mi? Doğa takviminde de 31 Ekim de “…ağaçların yapraklarına su yürümesinin sonu…” yazıyor. Bu artık ağaçların uyku evresine geçtiğini bize haber veriyor. Artık kış boyunca sadece kök gelişimleri için çalışacaklar. İşte bu sebeple birçok ağaç dikim işlemi de bu Ekim, Kasım aylarında yapılır ki ağaçlar enerjiyi yapraklarına değil köklerine harcasınlar, bir güzel toprağa tutunsunlar diye…Peki bize düşen görevler nelerdir Kasım ayında?
1.Yaprak temizliği:
Bayılıyorum dökülen yaprakların özellikle çim üzerindeki görüntülerine…Gerçekten çok estetik ve büyük bir haz veriyor. Ancaaak her şeyin azı karar çoğu zarar biliyorsunuz ki:) Çim üzerindeki yaprakları bir kaç gün seyrettikten, fotoğrafladıktan, sağında solunda gezinip çaylar kahveler içildikten sonra toparlamak gerekiyor. Aksi takdirde ıslanıp kuruyan yapraklar çime zarar vermeye, pas, mantar hastalıkları oluşturmaya başlıyorlar.
Peki yaprakları temizleyince çöpe mi atacağız? Hayır, sadece küflenmiş yaprakları atabiliriz. Temizce kuruyan yaprakları ise malç olarak kullanabilir, kompost kutusuna atıp ilkbaharda hazır olduğunda bahçemizin istediğimiz alanında kullanabiliriz. Yapraklardan süsler yapıp kalıplarını da çıkarabiliriz.
2.Toprak saksıların boşaltılması:
Pişmiş topraktan yapılmış dekoratif saksılarımızı yavaş yavaş boşaltıp seraya ya da iç mekâna kaldıralım artık. Bu saksılar kışın soğuk ve dondurucu olduğu günlerde çok çabuk çatlayabiliyorlar. Bu sebeple içlerini boşaltıp temizleyip kaldırırsak ilkbaharda tekrar fideleri ekip bahçemize, balkonumuza çıkarabiliriz.
3.Salyangoz kontrolü:
Yazın yumurtlayan salyangozların yavruları büyümeye başlamışlar. Bu sıralar sebze alanınızda toprak kontrolünü daha dikkatle yaparsanız bunları görebilirsiniz. Aman toplamayı ihmal etmeyin çünkü serin iklim sebzelerini çok seviyorlar. Bir önceki gün gördüğünüz ıspanak, pazı ve kaleyi ertesi gün yenmiş bitmiş görebilirsiniz! Hatta kasımpatılarını da çok seviyorlar. Geçen sene benim bir demet kasımpatı çiçeğimi sabaha kadar yiyip bitirmişlerdi.
Salyangoz kontrolü sırasında bahçenizde büyük bitki konteynırlarınız varsa onları, saksıları kaldırarak kontrol. edin. Bahçe minderlerinizin altına bakın. Kuytu, karanlık ve nemli bölgeler tam onların saklanıp yaşadığı yerlendendir. Ayrıca salyangozla doğal yollardan mücadele yazımı da okuyabilirsiniz.
4.Kışlık sebze ekimi:
Ekim ayında başlamıştık kışlık sebze tohumlarını ekmeye. Bu sebzelerimizi çoğunlukla salata, omlet, kavurmalar için kullandığımızdan her onbeş günde bir azar azar ekmek her daim büyüyen körpe bitkiler anlamına geleceğinden bizi ilkbahara kadar sebzesiz bırakmayacaktır. Özellikle de soğuk tüneli hazırlarsak, yani sebze yatağımızın bir bölümünün ya da tamamının üzerini kapatabilirsek oluşturacağımız mini serada maydanoz, soğan, turp, pancar, ıspanak, pazı, kale, hardal, asya yeşillikleri gibi sebzelerimizi yetiştirmeye devam edebiliriz.
Sıcak iklimlerde yaşayanlar sarımsaklarını şimdi dikerlerse ilkbaharda baş sarımsaklarını elde edebilirler. Benim gibi kışın karasal iklimde olanlar ise Kasım ayında da dikebilecekleri gibi Şubat sonu, Mart gibi de dikebilirler. Bu yeşil taze sarımsak mı istiyorsunuz baş sarımsak mı? ona göre değişir.
5.Bahçe dolabı, sera düzenleme:
İlkbahardan beri sürekli bahçede bir takım işler yaptık. Bazılarını (benim gibi çalışanlar özellikle…) aceleyle yaptığımız, fırsatını bulduğumuzda da bahçenin keyfini çıkarmaya çalıştığımızdan bahçe dolabımız ya da seramız dağılmış olabilir. Kışın içine kaldıracağımız bahçe aletlerimiz, saksılarımız, toprak, gübre çuvallarımız için buraları şimdiden toparlamalı ve düzenlemeliyiz. Bu şekilde birdenbire soğuklar başladığında işimiz biraz kolaylaşmış olur.
6.İğne yapraklılara besin verme:
Bahçe sınırımızda bulunan leylandilerin, mazıların, spiral leylandilerin ve varsa çam ağaçlarının dibine çam besini serperek bolca sulayıp yaprak malçlarımızı serelim.
Bahçemizde meyve ağaçlarımız varsa yapraklar biriktikçe onların dibine malç olarak serelim. Aralık ayı başında da güllerimizin dibine malç sererek (yaprak yoksa ağaç kabuğu ile de malç yapabiliriz güllere…) bahçe bitkilerimizi kışlık korumaya almış oluruz.
7.Çimlerin köklerini besleme:
Hazır havalar iyi gidiyorken bu ayın başlarında çimlerimize humik asit sıkarsak soğuklar başladığında da kök gelişimi devam edecek olan çimlerimizin sağlıklı kalmalarına yatırım yapmış oluruz.
Şu anda da bulunduğunuz yerlerde hava sıcaklıkları iyi gidiyorsa çimlerinizde azalan, kelleşen, kedi tarafından kazılmış boşluklar:) varsa çim tohumlu toprak serpebilirsiniz. Bir hafta içinde yeni çimler çıkmaya başlayacaktır. Çim yaması da yapabilirsiniz. Evet, aynen pantolon yamamak gibi…Bir parça rulo çim alıp bahçenizdeki açıklığa göre kesiyorsunuz. Boşluk olan yeri biraz tırmıklayıp gübreli toprak döküyorsunuz yarı avuç, bir avuç artık ne büyüklükteyse…Sonra kestiğiniz rulo çimi oraya oturtup biraz bastırıyor ve suluyorsunuz. Eğer her gün yerinden kaldıran olmuş mu olmamış mı diye kontrol ede ede giderseniz çok da iyi bir iş çıkarmış oluyorsunuz.
Aslında çimin o halı gibi görüntüsü hoşumuza gidiyor ama sürdürülebilirlik adına düşündüğümüzde aklımızda hep şu da olmalıdır: Bizim sürekli biçmek gerektirmeyen, az sulama isteyen aynı zamanda da yüzeyi rahatça kaplayıp üstünde rahatça yürüyebilmemize müsaade eden bir toprak örtüsü bitki dikimine geçmemiz gerekir. Bu konuda sürekli zihin jimnastiği yapmamız iyi olur. Günü geldiğinde hızlı ve doğru bir karar alıp gönlümüzce tadını çıkabilmemiz için…
8.Ağaçları ve çalılarıları budama:
Bu sonbaharda gündüz sıcaklıkları henüz yüksek seyrediyor. Geçen sene Ekim sonunda budama işlemlerini başlatmıştık. Ancak bu sene sıcaklıklar sebebiyle Kasım on beşten sonra budamaları yapacak ya da yaptıracağız. Güllerin de kış budamalarını aynı şekilde yapacağız. Aslında bir diğer önemli kıstas da ağaçlarının yapraklarının dökülmesi. Bir ağacın yapraklarının tamamının kuruyup döküldüğü zaman anlayın ki artık ağacın gövdesine su yürümüyor. Bu zamandan sonra kış budaması yapabilir, bordo bulamacı püskürtebilirsiniz.
Yazıyı okuduğunuz bölgenin hava sıcaklıklarına ve yaprak dökülmelerine bakarak yeniden bir durum değerlendirmesi yapabilirsiniz.
Bunun dışında bahçe hortumlarının kaldırılması, bahçe aletlerinin temizlenmesi ve varsa süs havuzlarının boşaltılması işlerini de Aralık ayında yapılacak işler çerçevesinde değerlendireceğiz.
Tüm bunların yanında bahçede, balkonda güneşi görebildiğiniz her anda kitabınızı, gazetenizi, derginizi, örgünüzü elinize alıp bir fincan kahve, bir bardak çay eşliğinde kendinize alan tanımayı da unutmayın lütfen… Yaşamın tatları buralarda da saklı sanki…Ruhumuz ne kadar güçlü olursa bedenimiz de o kadar güçlü olur. Zihnimizin kuvvetli olduğu ölçüde çevremize de ışık saçabiliriz, işimizi de parlatabiliriz.
