Sonunda ilkbahar ufukta göründü. Bu hem mecaz hem de gerçek bir gözlem bence. Bilmem gözlemlediniz mi hiç, kış biterken, Şubat sonunda, havanın açık olduğu günler, akşam hava kararmaya başladığında farklı bir kızıl, turuncu, mavi, gri tonları gökyüzünde hakim olur ve içinize ilkbaharın yaklaştığı duygusu çöker. Günler uzamaya , kuşların ötüşü artık şarkı söyler gibi olmaya , minik bahar ot ve çiçekleri toprak yüzeyinde gülümsemeye , nergis, sümbül ve lale soğanlarının yeşil kısımları toprak üstüne çıkmaya başlar. Artık dışarıda daha çok bulunabileceğimiz, taze ve temiz hava alabileceğimiz günler kapımızdadır.

Baharın habercilerinden birinci cemre 20 Şubat’ta havaya, ikinci cemre 27 Şubat’ta havaya düştü bile… Üçüncü cemre de 6 Mart’ta toprağa düştükten sonra ağaçların ve çalıların gövdesine su yürümeye başlayacak. Elimizi çabuk tutalım ve işlerimizin arttığının farkında olarak:) balkonumuzda ve bahçemizde neler yaparsak iyi olabilir şöyle bir göz atalım:

1.Genel bir bahçe toparlaması yapmak.

Mart ayı bahçe toparlaması yapmak için çok güzeldir. Güzel, güneşli bir günde bunu yaparsanız doğanın uyanmaya başladığı bu günlerde hem yeniden toprakla bağı kuvvetlendirmeye başlar hem de bahçenin görünümünü düzenlemiş olursunuz. (Bu maddede hatta bu yazıda yazdıklarımın zamanlaması aslında tamamen karasal iklim yaşayan bölgeler için…Yoksa ılıman bölgelerde bu işler Şubat ayında yapılıyordur.).

Kışın soğuk günlerinde anca kontrol yaparken bazı şeyleri bahçe dolabına ya da varsa seraya biriktirmeye başlıyoruz. Bahar geldiğinde de buralar biraz dağılmış oluyor. En iyisi Mart ayının ilk günlerini de değerlendirerek dolap ve seraları da bir toparlamak gerek:)

2. Güllerin kontrolünü yapmak.

Tam da bu sıralarda güller sık sık kontrol edilmeli ve yağışsız günlerde üzerlerine odun külü serpilmelidir. Güllerde şimdi yaprak tomurcukları oluşuyor, dallarındaki sürgünler uzamaya hazırlanıyor. Bu sırada böceklenmeye önlem almak için odun külü serpelim. Ayrıca tomurcuklar oluştuğunda ev yapımı doğal ilaçlardan da önden sıkacağız ki böceklenmenin önüne geçelim. Her ne yaparsak yapalım kimyasal ilaç kullanmadığımız için bir şekilde, esen rüzgârla bile illa o böcekler geliyor güllere…En azından bitkimizi kurutacak şekilde çok olmamalarını sağlayabilir, zararı aza indirebiliriz.

3. İç mekânda erken tohum ekimine başlamak.

Yaşadığınız bölgede son don olayının görüldüğü tarihten dört ila altı hafta geriye doğru gittiğinizde bulduğunuz tarih tohum ekmeniz için yeterli olacaktır. Acı biber gibi geç filizlenen tohumları altı hafta geriye gittiğiniz zaman bulduğunuz tarihte, domates gibi tohumları da dört hafta geriye gittiğiniz tarihte ekerseniz bahçeye çıkarma zamanı geldiğinde sağlıklı fideleriniz olur.

Evimde ya da seramda sıcaklık ve ışık değişikliklerine karşı alabileceğim önlemlerim var diyorsanız da bu ayın başında tohumlarınızı ekmeye başlayabilirsiniz.

Eğer zamanında kaliteli fideler yetiştirmek istiyorum diyorsanız acı biber, patlıcan, maydanoz gibi gibi geç çıkan tohumları son don olayından 6 hafta önce, tatlı biber, salatalık, domates gibi tohumları 4 hafta önceden viyollere ekebilirsiniz.

4.Toprağımızı zenginleştirmeye çalışmak.

i. Odun külü eklemek

Hakkında çok fazla spekülasyon yapılıyor ama eski dönemlerden beri yerli yabancı tüm bahçe severlerin, çiftçilerin kullandığı bir malzeme olduğu gerçek.

• Odun külleri yaklaşık %10 potasyum ve yine yaklaşık %25 kalsiyum karbonat içerir. Ayrıca fosfor, magnezyum ve diğer elementlerden de eser miktar bulunur. Bu elementler bitkilerin temel besinlerindendir.
• Odun külleri, toprağın yapısını gevşetmek için de iyi bi malzemedir. Özellikle killi toprakların yapısını parçalar ve bitki gelişimine daha elverişli bir hale getirir.
• Odun külü uygularken toprağın ph değerini bilmek önemlidir. (tıkladığınızda eriştiğiniz yazımda karbonat ve sirke ile toprağın yapısı nasıl belirlenir anlatıyorum.). Eğer toprak asidik ise odun külü onun bu yapısını alkaliye doğru getirecektir. Ancak toprağınızda yetiştireceğiniz bitkinin asidik mi yoksa alkali toprak mı istediğini de araştırmalısınız.
• Odun Külü Sevmeyen Bitkiler: Elma, armut, şeftali, nektarin, yaban mersini, frenk üzümü, ahududu, güller, ortancalar, maydanoz, patates, mısır, biber, patlıcan,
• Odun Külü Seven Bitkiler: Akasmalar, lavanta, yüksük otu, floks, pancar, havuç, ıspanak, pazı, roka, marul, lahana, brokoli, fesleğen, reyhan, adaçayı.
• Odun külünü yağış yokken ancak toprak nemli iken uygularsanız en iyi sonucu elde edersiniz.

ii. Mutfak artıklarını biriktirmek.

Özellikle süt ve süt ürünleri artıklarını ister biriktirerek ister biriktirmeden kış boyunca toprağa eklemek. Muz kabukları, soğanın dış kabukları, meyve artıkları, salata malzemesi artıkları, yumurta kabukları gibi maddeler toprağımıza inanamayacağımız ölçüde organik besin kaynağı olurlar.

Yapabiliyorsanız kompost için de saydığım malzemelerden kullanıyorsunuz zaten. Kompost nasıl hazırlanır yazımı da okuyabilirsiniz. Kendi kompostunuzu yapamıyorsanız da yapanlardan alıp hem üreticiyi desteklemiş hem de toprağınızı zenginleştirmiş olursunuz. Ayrıca kış mevsiminde mutfaktan artan malzemeleri de gidip toprağınıza karıştırıp bahara kadar çözümesini sağlayabilirsiniz.

iii. Gübre kullanmak.

Hayvan gübresi bilindiği kadarıyla Dünya’mızda ilk ekilip biçilen günlerden beri kullanılmaktadır. Özellikle azot, fosfor ve potasyum açısından oldukça yüksek besin içeriğine sahiptir. İnek, at, koyun, tavşan, tavuk, güvercin gübreleri bu sınıftadır. Ancak at gübresinin içinde çok fazla yabanî ot olma riski bulunduğundan pek tercih edilmez.

Sebze alanlarınıza kedi ve köpek dışkılarının bulaşmamasına dikkat etmelisiniz. Bu dışkılar gübre yerine geçmediği gibi yabanî ot bitmesine bile izin vermeyen bir içeriğe sahipler.

Eğer yapraklarından faydalandığınız bir sebze alanınız varsa toplamadan yaklaşık 120 gün öncesinde fidelerin toprağına gübre karıştırılmış olmalıdır. Eğer biber, salatalık, domates gibi bitkileriniz varsa meyvelerini toplamadan yaklaşık 90 gün önce toprağına gübre karıştırmış olmalısınız. Bu insan sağlığı için gerekli olan süredir.

iv. Malç kullanmak.

İlkbahar ve yaz mevsiminde de malç uygulayabiliriz. Toprağın nemli kalmasını, su kaybının en aza inmesini ve sulamanın daha az yapılmasını sağlar. Yabanî ot çıkışını da engelleyebilir. Bu şekilde verimliliğin de artmasını sağlayabilir. tabii ki bu mevsimde kullanacağımız malç malzemesinin hafif bir malzeme olması da önemlidir. Neden diyecek olursanız buradaki yazımda okuyabilirsiniz.

Bilindiği üzere yeşil gübre olan sebzeler de malç olarak kullanılabilir ve nasıl üretebileceğiniz husunda buradaki yazımı okuyabilirsiniz.

5.Kelebek çalısı gibi çalıların budamalarını tamamlamak.

Kelebek çalısı bahçemizde olabilecek en iyi, en verimli, en çiçekli çalılardandır. Bahçesinde kelebek çalısı olmak bir ev için büyük bir zenginliktir. Haziran sonundan Ekim ortalarına kadar çiçek açar. Tabii ki solan çiçeklerini hemen temizler ve düzgün bir şekilde kelebek çalınızı budarsanız. Kısacası ilgiyi çok sever kelebek çalısı…Leylak çiçeklerine benzeyen formuyla, hoş kokusuyla bu ilgiyi de hak eder.

Kelebek çalısı varsa bahçenizde çoğu kişinin bahçesinde göremediği kelebek çeşitlerini görme, seyretme, hayran olma şansınız var demektir. Sadece kelebekler değil birçok kuş çeşidi de bahçenizi ziyaret eder.